همیاری

---

صداقت نخستین فصل دفتر دانایی است

پلیس، پولیس یا کسی که مامور اجرای قانون است. ریشه این کلمه از کلمه یونانی πόλις به معنی شهر گرفته شده‌است. پلیس‌ها به چند دسته پلیس یونیفرم‌دار، پلیس بزرگراه، یگان ویژه، پلیس نظامی و پلیس مخفی تقسیم می‌شوند.
ایران در بیش از دو هزار سال قبل و در دوران سلسله هخامنشیان اولین بنیانگذار سیستم حکومتی گسترده امپراطوری می باشد. از آنجا که هر حکومتی نیازمند به نظم و امنیت می‌باشد در نتیجه کشور ما انواع سیستمهای ایجاد نظم و امنیت را در طی تاریخ مورد آزمایش قرار داده است.
اما پلیس نوین در ایران حدود ۱۰۰ سال پیش توسط ناصرالدین شاه که در سفر خود به اروپا کرده بود آموخت و با استخدام کردن یک مستشار بلژیکی این سیستم نوین پاسبانی را پایه‌گذاری کرد.
پلیس ایران در زمان شاه به دو قسمت ژاندارمری و پلیس شهری تقسیم می‌شد.
دوره آریایی‌ها: شهریار ریش سفیدان و پیران

دوره مادها: واسطه

دوره هخامنشیان: خشترپاون، شهربان، نگهبان، کاراون، ارک پات، ارکبند، بازرسان شاهی، استخبارات

دوره سلوکی‌ها: به سبک دوره هخامنشیان

دوره اشکانیان: سازمان پولیس

دوره ساسانیان: شهریک، دیهیک، کوئپان، دیوان حراس، نیزه‌داران

دوره اسلام: محتسب، شرطه، شحنه، معاون، متوالیالشرطه، صاحب‌الجسر، امرالجسر(امرالجسرین)، درابون، عامله الشرطه، والی الحرب، عسس، عسش‌باشی، حاکم، حافظ، صاحب‌المدینه، صاحب‌اللیل، طواف‌اللیل، احداث

دوره افشاریه: داروغه، کدخدا، سرهنگ، خلیفه، نواب، پاسبان

دوره زندیه: داروغه، کلانتر، محتسب، نقیب، میرشب، گزمه

دوره صفوی: دیوان بیگی داروغه، میرشب گزمه، شبگرد، پاکار، کشیکچیان دربندها، محتسب‌الممالک، کلانتر، اداره‌احداث

دوره قاجاریه: نسقچی، فراشباشی، ده‌باشی، پنجاه‌باشی، یوزباشی، میرغضب (ماموراعدام)، گزمه، میرشب شبگرد، داروغه، کلانتر

دوره پهلوی: پاسبان، ژاندارم، پلیس .آجان

دوره جمهوری اسلامی ایران: نیروی‌انتظامی(ناجا)، پلیس

پلیس ضدّ شورش به بخشی از نیروهای پلیس، نظامی یا دیگر نیروهای امنیتی گویند که مسئولیت آنها کنترل، پراکنده کردن یا دستگیری شهروندان غیرنظامی است که مبادرت به تظاهرات و یا برگزاری تجمعات اعتراضی کرده‌اند. نیروهای پلیس ضد شورش معمولاً از اسلحه‌های غیرکشنده مانند باتوم و شلاق به‌منظور پراکنده ساختن جمعیت یا بازداشت معترضان استفاده می‌کنند. از دههٔ ۱۹۸۰ میلادی استفاده از سلاح‌های دیگری مانند اسپری فلفل، گاز اشک‌آور، شوک‌دهنده الکتریکی و گلوله‌های پلاستیکی در میان این نیروها رواج یافته‌است.

در مواقع بحرانی، این نیرو می‌تواند جهت مقابله با آشوبگران از ماشینهای آبپاش، ماشینهای زره‌پوش، و سگهای پلیس استفاده نماید. نیروهای ضد شورش معمولاً به ابزارهای محافظتی مانند کلاه محافظ سَر، محافظ صورت، لباس مخصوص (جلیقه، محافظ گردن، زانوبند و ...)، ماسک گاز و سپرهای مخصوص از جنس پلکسی‌گلس مجهز هستند.

گاز اشک‌آور یا عامل اشک‌آور ترکیبی شیمیایی است که با تحریک اعصاب قرنیه در چشم‌ها باعث ریزش اشک، درد و حتی کوری موقت می‌شود.

گاز اشک‌آور غشای مخاطی در چشم‌ها، بینی، دهان و ریه‌ها را تحریک نموده و باعث گریه، عطسه، سرفه، دشواری در تنفس و... می‌شود.

عامل‌های اشک‌آور عموماً به عنوان عامل ضدّ شورش و عامل شیمیایی جنگی به کار می‌روند. به عنوان مثال استفاده از گاز اشک‌آور و اسپری فلفل برای کنترل شورش بسیار رایج است.